Als paardenliefhebber weet je hoe belangrijk het is om je paard gezond en gelukkig te houden. Maar wist je dat schimmels en bacteriën in hooi een verborgen gevaar kunnen vormen? In deze blog duiken we in de meest voorkomende schimmels en bacteriën in hooi, en hoe stomen een oplossing kan bieden.
Schimmels en bacteriën in hooi
Hooi is een belangrijke voedselbron, maar kan schadelijke schimmels en bacteriën bevatten. Deze micro-organismen kunnen ademhalingsproblemen, allergieën en zelfs ernstige ziekten veroorzaken bij paarden. Hieronder geven we een overzicht van veelvoorkomende schimmels en bacteriën, inclusief de temperaturen die nodig zijn om ze te doden.
Schimmels in hooi
| Naam | Effect op paarden | Thermische inactivatie |
|---|---|---|
| Aspergillus spp. | Veroorzaakt RAO en luchtwegproblemen | 60-70°C gedurende 10-30 minuten |
| Penicillium spp. | Allergene sporen, luchtwegirritatie | 55-65°C gedurende 10-30 minuten |
| Fusarium spp. | Produceert mycotoxines, schadelijk voor gezondheid | 60-70°C gedurende 15-30 minuten |
| Cladosporium spp. | Allergieën en ademhalingsproblemen | 55-65°C gedurende 10-30 minuten |
| Rhizopus spp. | Sporen die luchtwegirritatie veroorzaken | 55-65°C gedurende 15-30 minuten |
Bacteriën in hooi
| Naam | Effect op paarden | Thermische inactivatie |
|---|---|---|
| Actinomyces spp. | Kan luchtweginfecties en ontstekingen veroorzaken | 60-70°C gedurende 15-30 minuten |
| Nocardia spp. | Chronische luchtweginfecties | 60-70°C gedurende 15-30 minuten |
| Thermoactinomyces spp. | Veroorzaakt luchtwegproblemen zoals ‘farmer’s lung’ | 70-80°C gedurende 20-40 minuten (thermofiel) |
| Klebsiella spp. | Luchtweginfecties en immuunsysteemverzwakking | 60-70°C gedurende 15-30 minuten |
| Streptococcus spp. | Luchtweginfecties zoals keelontsteking of bronchitis | 60-70°C gedurende 15-30 minuten |
Hoe heter, hoe sneller…
Als het op het doden van schimmels en bacteriën aankomt, geldt: hoe hoger de temperatuur, hoe korter de tijd die nodig is om ze te vernietigen. Dit betekent echter niet dat je direct resultaat ziet zodra je begint te stomen. Eerst moet het hooi de juiste temperatuur bereiken, en pas daarna begint het daadwerkelijke “inactivatiewerk.”
Bij lagere temperaturen (zoals 63°C) moet je langer stomen om een vergelijkbaar effect te bereiken als bij hogere temperaturen (zoals 80°C). Maar hoe heter het wordt, hoe sneller schimmels en bacteriën worden uitgeschakeld. Dit maakt een goede hooistomer essentieel, omdat deze de juiste temperatuur stabiel kan handhaven voor een optimaal resultaat.
Overzicht Schimmels: Temperatuur vs. Tijd
Hier zie je de tijd in minuten bij verhitting tussen 60°C en 80°C voor verschillende schimmels:
| Temp. (°C) ** | Aspergillus spp. | Penicillium spp. | Fusarium spp. | Cladosporium spp. | Rhizopus spp. |
|---|---|---|---|---|---|
| 55°C | Ti* bij 60 °C | 30 min. | Ti* bij 60 °C | 30 min. | 30 min. |
| 60°C | 30 min. | 20 min. | 30 min. | 20 min. | 20 min. |
| 65 °C | 20 min. | 10 min. | 20 min. | 10 min. | 10 min. |
| 70 °C | 10 min. | < 1 min. | 10 min. | < 1 min. | < 1 min. |
| 75 °C | < 1 min. | < 1 min. |
** Let op: Deze waarden zijn richtlijnen voor volledige inactivatie.
Schimmels: De tijd (in minuten) die nodig is om verschillende soorten bacteriën te doden / thermisch te inactiveren bij dezelfde temperaturen.
Overzicht Bacteriën: Temperatuur vs. Tijd
Hier zie je de tijd in minuten bij verhitting tussen 60°C en 80°C voor verschillende bacteriën:
| Temp. (°C) ** | Actinomyces spp. | Nocardia spp. | Thermoactinomyces spp. | Klebsiella spp. | Streptococcus spp. |
|---|---|---|---|---|---|
| 55 °C | Ti* bij 60 °C | Ti* bij 60 °C | Ti* bij 70 °C | Ti* bij 60 °C | Ti* bij 60°C |
| 60 °C | 30 min. | 30 min. | 30 min. | 30 min. | |
| 65 °C | 20 min. | 20 min. | 20 min. | 20 min. | |
| 70 °C | 10 min. | 10 min. | 40 min. | 10 min. | 10 min. |
| 75 °C | < 1 min. | < 1 min. | 30 min. | < 1 min. | < 1 min. |
| 80 °C | 20 min. |
** Let op: Deze waarden zijn richtlijnen voor volledige inactivatie.
Bacteriën: De tijd (in minuten) die nodig is om verschillende soorten bacteriën te doden / thermisch te inactiveren bij dezelfde temperaturen.
Eventueel geproduceerde toxinen (eiwitten die de bacterie of schimmel uitscheiden) worden pas onschadelijk bij hogere temperaturen (zoals 120+ graden). Toxinen kúnnen ook voor klachten zorgen.
Kortom: hoger is niet alleen sneller, maar ook efficiënter – zolang je maar zeker weet dat de benodigde hitte wordt bereikt en vastgehouden!
Waarom stoom hooi?
Stomen is een effectieve manier om schadelijke stoffen in hooi te neutraliseren zonder dat de voedingswaarde verloren gaat. Hier zijn enkele belangrijke redenen om hooi te stomen:
- Doodt Schimmels en Bacteriën: Temperaturen van 60–80°C in een hooistomer doden actieve schimmels en bacteriën. Voor hardnekkige sporen is langdurigere verhitting nodig.
- Verbeterde Ademhalingsgezondheid: Gestoomd hooi bevat minder stof en irriterende stoffen, wat helpt bij ademhalingsproblemen.
- Beter Voor Het Paard: Zelfs paarden zonder luchtwegproblemen profiteren van het lagere schimmelgehalte in gestoomd hooi.
Hoe werk een hooistomer?
Een hooistomer verwarmt hooi tot ongeveer 70–80°C, wat voldoende is om een groot percentage schimmels en bacteriën te doden. Gestoomd hooi blijft tot 24 uur houdbaar, maar het is beter om het binnen 12 uur te voeren om nieuwe schimmelgroei te voorkomen.
Op veel hooistomers zit een temperatuur meter op de deksel, maar die geeft niet altijd goed aan wat je temperatuur is. Zo kan de kern temperatuur heel anders zijn dan de temperatuur boven in de hooistomer. Lees meer over temperatuurmeters op deze pagina.
Conclusie
Het stomen van hooi is geen luxe, maar een investering in de gezondheid van je paard. Door schadelijke micro-organismen te verminderen, zorg je ervoor dat je paard schone, veilige voeding krijgt. Wil je weten hoe je hooi stomen in je dagelijkse routine kunt integreren? Bekijk onze tips in de volgende blog!
Heb jij ervaring met hooi stomen of wil je meer weten? Laat het ons weten via ons contact formulier!
